Kunstenaar Krijn de Koning wordt regelmatig gevraagd voor projecten in het buitenland. Zo ook door de Franse stad Nantes, waar hij een plein tot zijn beschikking kreeg voor een groot kunstwerk. Maar zelfs als gevestigd kunstenaar denkt hij bescheiden: 'Als je voor dit vak kiest, heb je altijd in je achterhoofd dat het morgen voorbij kan zijn'.
Toen in 1987 de scheepswerven uit Nantes verdwenen en de stad haar belangrijkste industrie verloor, volgde een economische crisis. In de jaren negentig besloot de toenmalige burgemeester dat er geïnvesteerd moest worden om het imago van de stad te verbeteren.
Geen grijze industriestad, maar een stad die bruist van cultuur. Dat was het begin van een langzaam proces dat ertoe leidde dat in 2007 cultureel project Les Machines de l’île opende en in datzelfde jaar een eerste reeks permanente kunstwerken verscheen langs rivier de Loire.
Inmiddels zijn er 120 publieke kunstwerken in de stad te vinden en elk jaar komen er meer bij tijdens het zomerevent Voyage a Nantes.
Voor de elfde editie van dat kunstfestival werd ook Nederlands kunstenaar Krijn de Koning gevraagd. De organisatie zocht een kunstenaar specifiek voor een gebied bij de universiteit waar onlangs nieuwe gebouwen herrezen. Een plein waar wel iets mocht gebeuren.
“Zij kijken naar de plek, maken zelf een lijst met kunstenaars waarvan zij denken dat die er iets mee zouden kunnen. Dan wordt er overlegd en uiteindelijk viel de keuze op mij”, vertelt De Koning.
Frustrerende competities
Dat gebeurt lang niet altijd zo. “Voor een werk in de openbare ruimte moet je als kunstenaar vaak met anderen in competitie om de opdracht te winnen.” Dan bedenken meerdere kunstenaars een werk en moet er eentje gekozen worden.
“Dat is voor kunstenaars frustrerend. Zonde ook, want iedereen doet honderd procent zijn best en als je een werk in je hoofd al helemaal hebt uitgedacht, dan wil je het ook maken”, zegt De Koning.
Dat de stad Nantes direct wist dat ze met De Koning in zee wilde was dus een luxe, maar dat was niet het enige bijzondere aan het project.
“Twee jaar geleden ging ik voor het eerst kijken op het plein waar het kunstwerk mocht komen en ze zeiden tegen me ‘Denk groot’. Dat is ongelofelijk,” vertelt hij. “Het ging dus niet om een beeldje ergens, maar ik mocht echt uitpakken.”
Oude parkeergarage
De Konings oog viel direct op een oude parkeergarage omringd door nieuwe grijze universiteitsgebouwen. “Die garage is een prachtig, bruut gebouw. Die wilde ik als object markeren door hem te kleuren. En dan die kleuren ook op andere plekken op het plein laten terugkomen zodat er samenhang ontstaat.”
De Koning mocht zijn plannen uitvoeren. De organisatie begeleidde het proces van begin tot eind. “Echt fantastisch hoe dat gegaan is. Ze hielpen met alles, inclusief de uitvoering.”
Niet dat De Koning anders met een verfroller zelf die garage had staan schilderen. “Dat sowieso niet, dat kunnen anderen echt beter, maar in Nederland ben ik zelf verantwoordelijk voor de productie, het aanvragen van de juiste vergunningen, enzovoort”, legt hij uit.
Het geromantiseerde beeld dat mensen hebben van een kunstenaar die dag in, dag uit creatief bezig is in een atelier, ligt ver van de realiteit. Het is hard werken om naam te maken en vervolgens met kunst ook daadwerkelijk de kost te verdienen.
“Als kunstenaar ben je net zo goed zelfstandig ondernemer. Ik doe mijn eigen marketing, productie en administratie. Alle dingen die in een bedrijf moeten gebeuren”, vertelt De Koning.
Geen commercieel product
Maar er is wel een groot verschil met andere ondernemers. “Mijn product is niet commercieel. Het is niet dat je als kunstenaar onderzoek kunt doen naar de vraag voor je product en het dan doelgericht in de markt kan zetten. Zo werkt kunst niet.”
En dat maakt het wel eens lastig. Zeker voor beginnende kunstenaars. “Als je als land besluit dat je kunst belangrijk vindt, moet je ook snappen dat een kunstenaar geen bakker is. Je hebt kunstenaars nodig die dingen uitproberen, jongeren die kunst gaan maken. Die gaan echt niet meteen geld verdienen.”
De Koning wordt gevraagd voor projecten in binnen- en buitenland en heeft meerdere opdrachten in zijn agenda staan. Hij hoeft zich geen zorgen te maken over gebrek aan werk, al is hij nooit helemaal gerustgesteld.
“Er zit altijd in mijn achterhoofd dat het morgen afgelopen kan zijn. Je weet als je voor kunst kiest dat niks zeker is. Je bent altijd op je hoede”, zegt hij.
Hard werken en een beetje geluk
Er zijn ook wel moeilijke perioden geweest. Tijdens de financiële crisis van 2008 werden meerdere projecten afgezegd en dat was ‘even slikken’.
“Je kan dan niet mensen bellen en zeggen ‘Ik zit krap, kun je mij niet een opdracht geven?’ Dat kan niet als kunstenaar.” Dan is het een kwestie van een lange adem hebben, hard werken en een beetje geluk hebben. Ermee stoppen was voor De Koning nooit een optie.
“Dat beeld van ploeteren en afzien is ook wel wat mensen bij kunstenaars hebben. Maar ik had geen alternatief en dat helpt”, zegt hij lachend. “Ik wist echt niet wat ik anders met mijn leven kon doen. Dit moest wel lukken.”
Het festival Voyage a Nantes duurt nog tot elf september. Sommige werken zijn alleen voor het festival gemaakt en zullen daarna verdwijnen. Het kunstwerk Extensions van Krijn de Koning is blijvend te zien en maakt nu deel uit van de permanente collectie werken in de openbare ruimte.
