Al ruim twee jaar houdt de Chinese president Xi Jinping vast aan zijn onbuigzaam strenge beleid om het coronavirus uit te bannen. Zelfs nu de zo bewierookte Chinese economie klap na klap krijgt, houdt hij stug vol. “Xi heeft zijn naam verbonden aan dit beleid.”
Terwijl de rest van de wereld probeert te leven met het coronavirus, is China de enige grote economie die koste wat kost het aantal besmettingen naar nul wil brengen.
Hoe ver de autoriteiten bereid zijn om te gaan, blijkt wel uit de chaos die afgelopen weekend ontstond in een filiaal van Ikea in Shanghai. Daar probeerden bezoekers hals over kop de winkel te ontvluchtten uit vrees voor een verplichte quarantaine, maar werden zij tegengehouden door gezondheidsambtenaren.
Onaangekondigde lockdowns
Het is Xi’s zogenoemde ‘zerocovidbeleid’ ten voeten uit. De autoriteiten voerden een plotselinge, onaangekondigde lockdown in omdat een van de klanten in het pand in nauw contact zou zijn geweest met een 6-jarig jongetje dat corona had opgelopen bij een bezoek aan Tibet. En dus mocht niemand meer naar buiten voordat hij of zij een PCR-test had afgelegd die negatief was.
Samen met het massaal testen en voor onbepaalde tijd isoleren van mensen die in een risicogebied zijn geweest, hoopt China zo uitbraken van het virus te voorkomen. En in tegenstelling tot andere landen die hun beleid hebben versoepeld, houdt het land voet bij stuk.
China houdt star vast aan zerocovidbeleid, maar lockdownwoede groeit
Lage vaccinatiegraad
Dat heeft meerdere redenen, zegt China-correspondent Roland Smid vanuit Shanghai. “Ten eerste verwacht de heersende communistische partij enorme hoeveelheden besmettingen en doden als het er nu vanaf zou stappen. Dat komt bijvoorbeeld doordat nog altijd relatief weinig Chinezen volledig gevaccineerd zijn. Ook zou de zorgcapaciteit grote corona-uitbraken niet aankunnen.”
Maar ‘zero-covid’ heeft ook een politieke kant. Smid: “Het Chinese propaganda-apparaat roept al twee jaar lang hoe slecht westerse overheden met het virus omgaan, met hun losse beleid. Terwijl China het qua besmettingen goed doet. En dan kun je er niet zomaar vanaf stappen.”
“Nog altijd relatief weinig Chinezen zijn volledig gevaccineerd.”
Economie vertraagt
Ondertussen worden de contouren zichtbaar van het beleid dat Xi voert. De Chinese economie, die de afgelopen twintig jaar met gemiddeld ruim 9 procent per jaar buitengewoon hard groeide, loopt vertraging op. Dat komt deels door de vastgoedcrisis en vergrijzing in het land, maar ook doordat Xi’s zerocovidbeleid aantoonbaar leidt tot minder bestedingen van de Chinese consument en een lagere productie van fabrieken.
Inmiddels wordt gevreesd dat de regering in Peking zijn jaarlijkse groeidoelstelling niet gaat halen. Dat terwijl de doelstelling dit jaar met 5,5 procent al de laagste groeidoelstelling sinds 1991 is. Normaal gesproken rekent China op zo’n 6 à 7 procent groei per jaar. Al wordt al jaren hardop getwijfeld aan de officiële cijfers die het land over zijn economie publiceert.
Bekijk ook: Waarom de Chinese economie steeds dieper wegzakt
Het gaat ongebruikelijk slecht met de Chinese economie. En dat komt niet alleen door de oorlog in Oekraïne.
Jeugdwerkloosheid
Maar ook een andere belangrijke indicator laat zien dat de economie stokt: er is een hogere werkloosheid. Met name jongeren tot 24 jaar kunnen erg lastig aan een baan komen: de jeugdwerkloosheid is gestegen tot bijna 20 procent. Dat was al een trend in het land, maar die is versneld door de lockdowns van dit voorjaar, zoals die in de Chinese economische hoofdstad Shanghai.
Met de economische tegenspoed groeit de druk op Xi. Sinoloog Henk Schulte Nordholt verwacht desondanks niet dat de Chinese president snel zal toegeven. “Xi heeft zijn naam en dus prestige aan dit zerocovidbeleid verbonden. Omdat hij ook zegt dat zijn aanpak superieur is aan het ‘ineffectieve’ coronabeleid in westerse landen dat meer rekening houdt met individuele rechten. Hij kan er daarom niet van afstappen.”
De China-deskundige verwacht dat Xi bij te veel economische schade hoogstens met kleine subtiele aanpassingen zal komen voor het partijcongres van oktober. Daar zal hij hoogstwaarschijnlijk een derde termijn krijgen als president.
Xi Jinping waarschuwt: coronabeleid mag niet bekritiseerd worden
‘Lastige opgave’
Inmiddels is de onvrede onder de Chinese bevolking merkbaar, vertelt correspondent Smid. “Veel Chinezen weten natuurlijk wel dat andere landen er veel soepeler mee omgaan. De onvrede is ook best voelbaar hier. Zeker in de grote, welvarende steden. Daar is men een hoge levensstandaard gewend, inclusief verre vakanties en uitstapjes. Dat wordt hun allemaal ontnomen.”
Sociale onrust die de Chinese regering waar het maar kan de kop indrukt. Smid: “Want dat Xi en de zijnen daar bang voor zijn, staat vast. Dat zie je bijvoorbeeld aan de paniekerige censuur die online plaatsvindt, telkens als er negatief nieuws is rond het strenge beleid. Maar toch, ook dit jaar heeft Xi al meerdere keren gezegd dat zero covid de juiste weg is voor China.”
Het is volgens hem daarom onmogelijk te zeggen wanneer Peking precies tevreden is. “Het doel is ‘zero covid’ en dat betekent geen grote uitbraken in het land. Gelet op de situatie in andere landen, ook rondom China, lijkt dit een lastige opgave.”
