Kapot gegooide beelden in het Vaticaan Museum, toeristen die met een auto of scooter over de Spaanse trappen rijden en met hun drone tegen de toren van Pisa vliegen. Het massatoerisme kwam deze zomer terug naar Italië – en toeristen lijken zich vaker dan ooit te misdragen. “Hoe stom en respectloos kun je zijn?”
Een dieptepunt vorige week: een boze Amerikaanse toerist gooit twee Romeinse bustes van hun sokkel in het Vaticaan Museum. Volgens de Italiaanse krant Il Messaggero was hij boos omdat hij de paus niet kon zien. De beelden waren meer dan tweeduizend jaar oud. Bij een van de bustes brak een neus en een oor af. De man is aangehouden.
Het is het zoveelste incident dit jaar waarbij toeristen Italiaanse kunstwerken en cultureel erfgoed beschadigen. Het aantal toeristen in Italië nam weer enorm toe na de coronaversoepelingen. En niet iedereen gedraagt zich netjes: in de stad Venetië moest de politie zelfs vaker uitrukken voor incidenten met toeristen dan in de jaren voor de coronapandemie. Van toeristen die zwemmen in de beschermde grachten tot moedwillige beschadigingen aan historische gebouwen, zoals graffiti op de eeuwenoude Redentore-kerk.
Vernielingen
Volgens correspondent Anouk Boone roepen de incidenten veel boosheid op in Italië. “Beelden van vernielingen staan uitgebreid in de kranten en gaan viral. Mensen reageren vol ongeloof: ‘hoe stom en respectloos kun je zijn?’ Tegelijk zijn veel Italianen niet enorm verrast, want overlast door toeristen is geen nieuw fenomeen. Voor corona sprongen toeristen ook al in fonteinen terwijl dat heel oude stadsmonumenten zijn.”
Maserati
Dit jaar maken toeristen het soms wel heel bont, zoals een toerist uit Saoedi-Arabië die met z’n gehuurde Maserati in Rome de Spaanse trappen afreed. Twee marmeren treden braken af. Schadepost: duizenden euro’s.
Op videobeelden die zijn vrijgegeven door de politie is te zien hoe de man de trappen afrijdt.
De toerist zei dat hij z’n navigatie verkeerd had begrepen. Hij is aangehouden op de luchthaven toen hij het land wilde verlaten. Een maand later gingen twee Amerikaanse toeristen met een elektrische scooter de trappen af.
Een Australische toerist die met een scooter door de ruïnes van de opgegraven stad Pompeï reed, zei dat hij niet wist dat dat niet mocht. Ook hij werd ingerekend door de politie voor het beschadigen van cultureel erfgoed.
Drones verboden
Veel toeristen zijn niet goed op de hoogte van de regels. Zo is het bijvoorbeeld verboden om met drones over historische binnensteden te vliegen. Toch gebeurt dit regelmatig. Onlangs vloog de drone van een Mexicaanse toerist tegen de toren van Pisa. Gelukkig was er geen schade.
Dat was wel het geval toen de drone van een andere toerist een paar dagen eerder neerstortte op het dak van een palazzo uit de vijftiende eeuw in Rome.
Strengere regels
De stad voerde een paar jaar geleden strengere regels in voor toeristen. Zo is het verboden om te eten of te drinken op de trappen van monumenten, omdat de suiker en zuren uit het voedsel het marmer kunnen beschadigen. Maar volgens Boone staat dat niet overal goed aangegeven:
“Er staan geen borden dat je niet zittend op de fontein je ijsje mag eten. Sommige toeristen zijn misschien minder bekend met cultureel erfgoed. Die zijn zich er niet van bewust dat ze iets fout doen en hebben niet de intentie om de fontein te beschadigen. Toch kan het dan een duur ijsje worden als je ineens een boete krijgt van 350 euro. Maar mensen die per scooter de Spaanse trappen afgaan… Ja, daarvan kun je natuurlijk weten dat het een marmeren trap geen goed doet.”
Toeristen racen over kanaal Venetië op elektrische surfboards
Soms gaat het om puur vandalisme: zo werd een toerist aangehouden omdat ze haar naam kraste in de Romeinse gladiatorenarena het Colosseum. Psycholoog Audrey Tang zegt tegen nieuwszender CNN dat de toename van het aantal incidenten mogelijk ook samen hangt met het einde van de coronaregels. “Je kunt het vergelijken met een hogedrukketel. Op vakantie blaas je stoom af en dat zou nu erger kunnen zijn dan normaal omdat we geforceerd veel hebben moeten binnenhouden.”
Toeristenlimiet
Om de overlast door het massatoerisme in te perken denken verschillende Italiaanse steden en regio’s na over een toeristenlimiet.
Venetië is de eerste stad die zo’n limiet wil invoeren. Vanaf 2023 zijn er dan maar een beperkt aantal toeristen per dag welkom in de stad. Tegen betaling.
Spanning
“De massaliteit speelt natuurlijk mee”, zegt Boone. “In het Vaticaan Museum laten ze wel erg veel mensen tegelijk toe, om geld te verdienen. Italië is ook erg afhankelijk van toerisme. Veel Italianen werken in de toeristenbranche, in de horeca, als gids. In Venetië merk je de spanning het meest. Daar staat de leefbaarheid onder druk. De laatste maanden is de stad weer vol met luidruchtige mensen die selfies maken, vrijgezellenfeesten, mensen die veel alcohol drinken. Dat zorgt voor spanning bij de lokale bevolking en het heeft iets treurigs omdat de ziel van de stad verloren gaat.”
Excessen
Toch merkte Boone dat veel Italianen juist blij waren om de toeristen dit jaar weer terug te zien. “De stilte in de steden tijdens de lockdowns maakte melancholisch. Mensen zeiden tegen me: die stilte is ook niet wat we willen. Maar de herinnering aan de excessen van het toerisme was wel wat meer naar de achtergrond geraakt tijdens de pandemie. En met de terugkomst van de toeristen is de vulgaire, ordinaire kant van toerisme nu ook weer helemaal terug.”
